BM Güvenlik Konseyi’nin 13 yıldır İran’a uyguladığı silah ambargosu bu yılın ekim ayında sona eriyor. ABD, ambargonun uzatılmasını isterken, Rusya ve Çin bu talebe itiraz etti. ABD'ye tek destek İsrail'den geldi. İran, ambargoyu destekleyen Körfez ülkelerine tepki gösterdi.
Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nde Afrika’daki güvenlik ve barış konuşuldu. Çin Temsilcisi Wu Haitao. (Credit Image: © Li Muzi/Xinhua via ZUMA Wire)
Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi’nin 13 yıldır İran’a uyguladığı silah ambargosu, 2015’te imzalanan nükleer anlaşma kapsamında 18 Ekim’de sona erecek. Uluslararası yaptırımların yenilenmesini isteyen ABD, Konsey’e sunduğu yeni karar tasarısında, İran’a silah ve ilgili materyallerin satışı, tedariki ve transferlerinin yasaklanmasını talep etti. Rusya ve Çin bu talebi reddettiklerini duyurdu.
ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, BM Güvenlik Konseyi’nin İran oturumunda önceki gün yaptığı konuşmada, İran’a uygulanan silah ambargosunun yenilenmesi çağrısı yaptı. Pompeo, ambargonun yenilenmemesi halinde, İran’ın Rusya’dan savaş jetleri alacağı, Venezuela, Suriye ve Afganistan’a silah tedarik edebileceği ve Hürmüz Boğazı ile Basra Körfezi’ndeki dolaşımı tehdit edeceğini ileri sürdü.
Rusya ve Çin, ABD’nin talebine destek vermeyeceklerini açıkladı. Rusya’nın BM Daimi Temsilcisi Vassily Nebenzia, BM Güvenlik Konseyi’nde yaptığı konuşmada, ”Daha ilk günden söyledik, ABD’nin İran’a silah ambargosu tasarısı geçmeyecek ve müzakere de etmeyeceğiz” dedi. Çin’in BM Daimi Temsilcisi Zhang Jun ise nükleer anlaşmadan çekilen ABD’nin artık anlaşmaya taraf olmadığını ve bu nedenle ambargonun uzatılması talebinde bulunamayacağını ifade etti. Zhang, ”Silah ambargosunun uzatılmasına karşıyız” dedi.
Birgün‘de yer alan habere göre İran, ABD’nin ambargoyu uzatma girişimlerine tepki gösterdi. Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, “ABD şimdiye kadar nükleer anlaşmaya ekonomik darbe vurdu. Biz de bazı taahhütlerimizi askıya aldık ve tahammül ettik. ABD nükleer anlaşmaya siyasi darbe vurmak isterse İran buna tahammül etmez ve buna karşı kesin adımlar atar” açıklaması yaptı. İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif de “BMGK’nin her türlü yeni kısıtlaması temel taahhütlere aykırıdır” dedi.
İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Abbas Musavi ise İran’a dönük ambargoyu destekleyen Suudi Arabistan ve Bahreyn’e tepki gösterdi. Söz konusu Körfez ülkelerinin, ‘silah ambargosunun uzatılması için ABD’nin arkasında sıralandığını’ ifade eden Musavi, “Binlerce Yemenlinin kanını döken Suudi Arabistan yıllardır El Kaide ve IŞİD’e destek sağlayarak bölgede istikrarsızlık kaynağı konumundayken İran’a temelsiz suçlamalar yöneltemez’” diye konuştu.
İran’a dönük ambargonun uzatılmasında Trump yönetimine en büyük desteği veren ülke İsrail oldu. İsrail’in sağcı Başbakanı Binyamin Netanyahu, ABD’nin İran Özel Temsilcisi Brian Hook ile görüşmesi sonrası yaptığı açıklamada, “İran’ın nükleer silah elde etmek için bir çıkış yolu bulmasını bekleyemeyiz, çünkü o zaman yaptırımlar için çok geç olacaktır’’ dedi.
Netanyahu, ABD ile İsrail arasında ‘ilhak’ planına ilişkin görüşmelerin ilerleyen günlerde devam edeceğini belirterek, Tahran yönetimini hedef aldı. Her fırsatta İran’ı hedef alan Tel Aviv yönetimi bu ülkenin ekonomik, politik ve askeri olarak kuşatılmasında ısrarcı. İş başına geldiği günden bu yana İran’a tehditler savuran Netanyahu, bu ülkeye karşı askeri seçeneğin devreye sokulması için Washington’ı ikna peşinde.
