iPhone 12 kutusunda şarj adaptörü yok. Apple’nin bu kararını sosyal medyada alay konusu yaptı. Peki, Apple’ın bu kararı çevreyi korumak için mi yoksa ekonomik sebeplerle mi aldı?
Apple yeni akıllı telefonu olan iPhone 12’yi duyurdu ama bu modeli diğerlerinden ayıran çok önemli bir detay var: iPhone 12’nin kutusundan şarj adaptörü ve kulaklık çıkmayacak. Kullanıcıların yoğun bir şekilde eleştirdiği bu yenilik iPhone 12 satın almak isteyenlerin yanında ayrıca şarj adaptörü ve kulaklık almalarını gerektiriyor. Adaptörün de kulaklığın da Türkiye fiyatı 199 TL. Yani Apple, iPhone kutusundan 400 TL değerinde iki aksesuarı çıkarmış oldu. Rakip markalar ise Apple’nin bu kararını sosyal medyada alay konusu yaptı. Peki, Apple’ın bu kararı çevreyi korumak için mi yoksa ekonomik sebeplerle mi aldı?
Apple’nin çevre, sosyal politika ve girişimlerden sorumlu yöneticisi Lisa Jackson, Salı günkü iPhone tanıtım etkinliğinde “Müşterilerin halihazırda 700 milyondan fazla Lightning kulaklığı var ve birçok müşteri kablosuz bir kulaklık kullanıyor” dedi. Jackson sözlerine şöyle devam etti: “Ayrıca dünyada 2 milyardan fazla Apple şarj adaptörü var ve diğer milyarlarca üçüncü parti şarj adaptörlerini saymıyoruz bile. Bu ürünleri iPhone kutusundan kaldırarak karbon emisyonlarını, madenciliği ve değerli madenlerin kullanımını azaltıyoruz.”
Daha az aksesuar dahil edildiğinde iPhone’nin kutusu oldukça küçülüyor. Jackson, Apple’ın bir nakliye paletine yüzde 70’e kadar daha fazla ürün sığdırabileceğini şöyle iddia ediyor: “Her şey beraber ele alındığında, iPhone 12 için yaptığımız değişiklikler yılda 2 milyon metrik ton karbonu azaltıyor; bu, her yıl 450 bin arabanın trafikten çekilmesi anlamına geliyor.”
BÜYÜYEN KRİZ ÜZERİNDE KÜÇÜK BİR ETKİ YAPAR
Ancak sürdürülebilirlik uzmanları duruma şüpheyle yaklaşıyor; Apple’nin çabalarının büyüyen elektronik atık krizi üzerinde yalnızca küçük bir etki yaratacağını söylüyor. Birçok teknoloji uzmanı da Apple’nin kutusundan çıkardığı şarj adaptörünün yerine kullandığı Lightning girişini USB-C ile değiştirmesinin çevreye çok daha fazla katkı sunacağı görüşünde. Birçok iPhone kullanıcısının zaten şarj adaptörüne sahip olduğu bilgisi ise oldukça yanıltıcı.
Çünkü iPhone 12’nin kutusundan USB-C – Lightning kablosu çıkarken bu kabloyla uyumlu ilk ve tek şarj adaptörü iPhone 11 modelinde gelmişti. Bu da aslında birçok iPhone kullanıcısının gerekli şarj adaptörüne sahip olmadığını ortaya koyuyor.
EKSTRA KİRLİLİK OLUŞACAK
Yeni Android telefonlarının hepsi USB-C girişiyle gelirken Apple da bunu diğer ürünlerinde uzun zamandır kullanıyor. Aslında USB-C uzun zaman önce teknoloji sektöründe bir standart haline gelmişti. iPad ve Macbooklarında USB-C girişi kullanan Apple’nin elektronik atık üretimini azaltmak için yeni iPhone modellerinde neden USB-C girişine geçmediği ise merak konusu. Ayrıca iPhone 12’yi alacak kullanıcıların yanında alacakları şarj adaptörünün de ayrı kutuyla satılması ekstra kirlilik anlamına geliyor.
The Verge adlı teknoloji haber sayfası ise konuyla ilgili çok dikkat çeken bir yazı yayımladı. The Verge, Apple’nin iPhone 12’nin kutusundan adaptör ve kulaklığı çıkarmasının sebebini çevresel bir sağduyu değil; kar amaçlı bir hareket olarak yorumluyor.
TEKNOLOJİ ANALİSTLERİ: MALİYETLERİ DÜŞÜRMEK İÇİN YAPILDI
Teknoloji analistleri 5G’ye geçişin Apple’ın kutularına daha az aksesuar ekleyerek maliyette tasarruf arayışının büyük bir nedeni olduğunu söylüyor. İlk defa, Apple’nin tüm yeni telefonları 5G’yi destekleyecek. Bu, iPhone 12’yi iPhone 11’e kıyasla daha pahalı hale getiriyor. Çünkü 5G’nin bileşenleri daha maliyetli. Uzmanlar iPhone 12’deki 5G bileşenlerinin önceki iPhone’lara göre yüzde 30 ila 35 daha pahalıya mal olacağını tahmin ediyor. Uzmanlar “Apple, telefonun diğer yönlerinde maliyetleri düşürmeye çalışacak” şeklinde öngörüde bulunmuşlardı.
Risk sermayesi şirketi Loup Ventures’ın yönetici ortağı Gene Munster’e göre, insanlar zaten kulaklıkları olmadığı için bir AirPods almaya karar verirlerse bu Apple için büyük bir kazanç olacak; ancak çevre için hiç de öyle olmayacak. Apple 2018 yılında 2017 milyon iPhone sattı. Eğer Amerikan teknoloji devi bu yıl aynı sayıda telefon satarsa ve bu kişilerin yüzde 5’i AirPods alırsa şirket 700 milyon dolar brüt kar elde edecek.
Apple’a göre, her paletteki daha fazla kutu, daha az teslimat kargosu ve daha az hava kirliliği anlamına geliyor. Florida Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü’nden Doç. Dr. Sara Behdad, bunun gerçek hayatta farklı şekilde işlediğini söylüyor. “Bir palette daha fazla yer olması tamamen doldurulacağı anlamına gelmez.” diyen Behdad şöyle devam etti: “Mağazalara gönderim talebe bağlıdır. Bir paletin ne kadar yoğun doldurulduğu, bir perakendecinin satacağını düşündüğü telefon sayısına ve ne kadar depolama alanı olduğuna bağlı olabilir. Dolayısıyla daha küçük ambalajlar nakliye emisyonlarında büyük bir düşüşe yol açmaz.”
TEKNOLOJİK ÜRÜNLERİN TAMİRİ GİDEREK ZORLAŞIYOR ELEŞTİRİSİ
Uzmanlar her geçen yıl teknolojik cihazların tamir edilmesinin zorlaştığını söylüyor. Örneğin 1000 TL’nin üzerinde fiyat etiketine sahip AirPodslar’ın içindeki lityum iyon piller değiştirilemiyor. Tamire kapalı dizaynı AirPods’un kullanım ömrünü oldukça azaltıyor. Diğer birçok üründeki bu tamire kapalı dizayn elektronik kirliliğini arttıran önemli etkenlerden biri.
Apple 2019 yılında akıllı telefon pazarında yüzde 13’lük bir pazar payına sahipti ve 196.2 milyon iPhone satmayı başardı. Yeni iPhone’nin Türkiye fiyatları da sızdırılan bilgilere göre 9.999 TL’den başladığı ve en pahalı modelin 19.999 TL’ye kadar ulaştığı iddia ediliyor. Fiyatların pahalılığı ise Türk kullanıcıların tepkisini çekti. iPhone 12, Türkiye’de ABD fiyatlarının neredeyse iki katı fiyatına satılırken ABD’de 100 dolar indirime giren iPhone 11 modellerindeki bu indirim Türkiye fiyatlarına yansımamıştı.
