10 yıldan uzun süre önce geçirdiği bisiklet kazası sebiyle felç olan bir adam, vücuduna yerleştirilen beyin implantı sayesinde yeniden ayakta durabildi ve yürümeyi başardı.
40 yaşındaki Hollandalı Gert-Jan Oskam’ın belinden aşağısı, 2011 yılında geçirdiği bir bisiklet kazasından sonra felç olmuştu. Oskam, vücuduna yerleştirilen bir beyin implantı sayesinde yıllar sonra tekrar ayakta durdu, yürümeyi ve merdiven çıkmayı başardı. Oskam’ın vücuduna yerleştirilen elektronik cihazlar, beyin dalgalarını okuyor ve kasları hareket ettirmek için omurgasına talimatlar gönderiyor.
BBC’ye konuşan Oskam; “Yürümeyi yeniden öğrenen, yürümeye yeni başlayan bir çocuk gibi hissediyorum. Uzun bir yolculuk oldu ama artık ayağa kalkıp arkadaşımla bir bira içebiliyorum. Bu birçok insanın fark etmediği bir zevk.”ifadelerini kullandı.
PROJE, BEYİN VE KASLAR ARASINDA DİJİTAL BİR KÖPRÜ KURUYOR
24 Nisan Çarşamba günü Nature Dergisi’nde yayınlanan bir çalışmada; İsviçreli bilim insanlarının, yaralı bölümler atlanarak insan beyni ile omuriliği arasında “dijital bir köprü” kurulmasını sağlayan cihazlar geliştirdiği duyurulmuştu.
Cihazlar, Gert-Jan Oskam’ın ayakta durmasını, dik bir rampayı yalnızca yürüteç yardımıyla tırmanmasını ve yürümesini sağladı. Oskam, implant yerleştirildikten 1 yıl sonra dahi bu yeteneklerini korudu ve implant kapalıyken bile koltuk değnekleriyle yürümeyi başardı.
Lozan’daki İsviçre Federal Teknoloji Enstitüsü’nde omurilik uzmanı olan Prof. Grégoire Courtine; “Gert-Jan’ın düşüncelerini yakaladık ve bu düşünceleri, istemli hareketi yeniden oluşturmak için omuriliğin uyarılmasına çevirdik” şeklinde açıklamada bulundu.
CİHAZ HALEN DENEYSEL BİR AŞAMADA
Gert-Jan Oskam’a implantı yerleştiren Lozan Üniversitesi’nde çalışan, beyin cerrahı Prof. Jocelyne Bloch, cihaz hakkında; “Başlangıçta benim için oldukça bilim kurguydu ama bugün gerçek oldu” ifadelerini kullandı.
Ameliyatı gerçekleştiren Prof. Bloch, sistemin henüz temel bir araştırma aşamasında olduğunu ve felçli hastaların kullanımına sunulmasının uzun yıllar alacağını vurguladı. Prof. Bloch, BBC News’e verdiği demeçte, ekibin amacının cihazı bir an önce laboratuardan çıkarıp kliniğe götürmek olduğunu söyledi.
Prof. Bloch yaptığı açıklamalarda ayrıca “Bizim için önemli olan sadece bilimsel bir deney yapmak değil, aynı zamanda doktorlardan bir daha asla hareket edemeyecekleri gerçeğine alışmaları gerektiğini duymaya alışmış, omurilik yaralanması olan daha fazla kişiye daha fazla erişim sağlamak”ifadelerine yer verdi.
Spinal Research’ün CEO’su Harvey Sihota, teknolojinin genel kullanıma sunulmasından önce kat edilmesi gereken uzun bir yol olmasına rağmen, gelişmeyi “oldukça cesaret verici” olarak nitelendirdiğini söyledi.
Bilim insanları, implantı daha da minyatür hale getirerek, günlük yaşamda kullanımını kolaylaştırmayı amaçlıyor.
GERT-JAN OSKAM, 2021 YILINDAN BU YANA CİHAZI KULLANIYOR
Gert-Jan Oskam’ın hareketini eski haline getirme operasyonu Temmuz 2021’de gerçekleştirilmişti. Ameliyatı gerçekleştiren Prof. Jocelyne Bloch, beyin sinyallerini Oskam’ın kafasındaki bir başlığa bağlı sensörlere ileten cihazlar yerleştirdi. İsviçreli ekip, bu sinyalleri Gert-Jan’ın omuriliğine yerleştirilen ikinci bir implant aracılığıyla, bacak ve ayak kaslarını hareket ettirmek için talimatlara çeviren bir algoritma geliştirdi.
Projeyi yöneten École Polytechnique Fédérale’den (EPFL) Prof. Grégoire Courtine’e göre, Oskam’ın hareketi yavaş ama düzgün. Prof. Grégoire Courtine; “Onun bu kadar doğal bir şekilde yürüdüğünü görmek çok dokunaklı” dedi.
Omurilik implantı, beyinden gelen zayıf sinyalleri, omurganın hasarlı kısmından geçiriyor ve bilgisayarlar vasıtasıyla daha önceden programlanmış sinyallerle daha da güçlendiriyor.
OMURİLİK YARALANMALARININ TEDAVİSİNDE KULLANILAN TEKNOLOJİ HER GEÇEN GÜN İLERLİYOR
Son yıllarda, omurilik yaralanması tedavisinde bir dizi teknolojik ilerleme yaşandı. 2016 yılında, Prof. Grégoire Courtine liderliğindeki bir grup bilim insanı, felçli maymunlarda yürüme yeteneğini geri kazandırmayı başardı. Bir başka çalışmada ise bir adamın sakat elinin kontrolünü yeniden kazanması sağlandı.
2018 yılında, yine Dr. Courtine liderliğindeki farklı bir grup bilim insanı, elektrik darbesi üreten cihazlarla beyni uyarmanın bir yolunu bularak, kısmen felçli insanların tekrar yürümesine ve bisiklete binmesine olanak sağladı.
Geçen yıl geliştirilen daha gelişmiş beyin simülasyon prosedürleri, felçli deneklerin tedaviden sonraki gün içerisinde yüzmesini, yürümesini ve bisiklete binmesini sağlandı.
Bilim insanları, Gert-Jan Oskam’ın geçirdiği kazadan sonra 10 yıldan fazla bir süre geçmiş olmasına rağmen ilerleme kaydetmesi karşısında oldukça iyimser. Ekip, hızlı müdahale edilebilecek hastaların çok daha yüksek oranlarda iyileşme göstereceğinden emin. Prof. Courtine, “Omurilik yaralanmasından birkaç hafta sonra dijital köprüyü uyguladığımızı hayal edin. İyileşme potansiyeli muazzam” açıklamalarını yaptı.
