Eski Merkez Bankası Başkan Yardımcısı Fatih Özatay: Risk 2001 yılından daha yüksek

Eski Merkez Bankası Başkan Yardımcısı Fatih Özatay, ülkenin içinde bulunduğu risk düzeyinin 2001 krizinden daha yüksek olduğunu belirtti. Özatay, Merkez Bankası kanunda 2001 yılına dönülmesi, faizin artırılması, TÜİK'in bağımsız hale getirilmesi, hukuk alında düzenle yapılarak krizden çıkarabileceğini kaydetti.

KRONOS 09 Temmuz 2022 EKONOMİ

Eski Merkez Bankası Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Fatih Özatay, ülkenin içinde bulunduğu risk düzeyinin 2001 krizinden daha yüksek olduğuna işaret ederek, “Fiyatların artış hızı daha yüksek o zaman 40 puan artmıştı şimdi yaklaşık 60 puan arttı ve daha da artacak. Risk açısından bakınca şu anda geldiğimiz risk düzeyi, Ocak 2002’deki risk düzeyinden yüksek” dedi.

2001-2006 yılları arasında Merkez Bankası Başkan Yardımcılığı görevinde bulunan Prof. Dr. Fatih Özatay, ekonomide 2001 yılında yaşanan krizle bugünkü kriz arasındaki benzerlik ve farklılıkları değerlendirdi. 2001 krizinin şubat ayında çıktığına ve mayıs ayında da güçlü ekonomi programı uygulandığına dikkat çeken Özatay, enflasyonu düşürmenin zor olmadığını, ancak ciddi bir program uygulanması gerektiğini vurguladı.

Özatay, ANKA’ya şu değerlendirmeyi yaptı:

“Bütçe açığı daha fazlaydı 2001’de. Kamunun borçları daha yüksekti. Çünkü bankaları kurtarma operasyonu vardı. Şimdi kamu borcu daha düşük, bütçe açığı da daha düşük. Dolayısıyla maliye politikasında yapılacaklar açısından işler şimdi daha kolay. Maliye politikası çerçevesinde borç düşük ama borcun döviz cinsinden kısmı daha yüksek. Dolayısıyla, kur hareketlerine karşı hassas yapıyor şu andaki durumu.Para politikası açısından bakıldığında ise 2001 krizinden sonra enflasyona odaklanan ciddi bir para politikası vardı ve Merkez Bankası da bağımsızdı. Şimdi durum olumsuz. Çünkü, para politikası sahadan çekilmiş vaziyette. İstenildiği zaman Merkez Bankası Başkanı görevden alınabiliyor bu da bağımsızlık açısından literatürde olumsuz bir durum. Bankalara baktığımızda şimdiki durum çok daha olumlu…Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) açısından bir soru işareti yoktu.

‘RİSK DAHA YÜKSEK’

Sonuçlar açısından bakıldığında ise o zaman, 2001 krizi şubatta çıkmıştı mayıs ayında da güçlü ekonomiye geçiş programı uygulanmıştı. Şubatta enflasyon yüzde 33’tü 2001 krizi çıktığında, o zamanki şubattan önceki son iki senenin en düşük enflasyonuydu. Yüzde 33’ten 74’e çıktı, Ocak 2002’de. 12 aylık bir sürede 74’e çıktı, 40 puan arttı. Sonra da program etkisini gösterdi, hızla düştü. Şimdi enflasyon açısından durum daha kötü. 19 ile başladı Eylül 2021 niye eylülü alıyorum çünkü Merkez Bankası’nın faiz indirmeye başladığı dönem, kur artışlarının tetiklendiği dönem. Şimdi yüzde 78’e geldi yani geldiğimiz yer daha yüksek 78’e karşılık 74 ama daha gidiyor bu, daha yükselecek. Fiyatların artış hızı daha yüksek o zaman 40 puan artmıştı şimdi yaklaşık 60 puan arttı ve daha da artacak. Risk açısından bakınca şu anda geldiğimiz risk düzeyi, Ocak 2002’deki risk düzeyinden yüksek.

‘ENFLASYONUN NASIL DÜŞECEĞİ KONUSUNDA İKTİSATCILAR GÖRÜŞ BİRLİĞİNDE’

Hem enflasyon açısından hem risk açısından hem döviz kuru açısından ciddi bir program uygularsanız düşüyor bunlar. 2001 krizindeki zirve noktaları ocaktır, enflasyonda risk ve kurda da biraz daha öncesidir, 2001’in sonbahar aylarıdır ondan sonra sürekli düşmüştür. Bu iş düşmez değil enflasyonun nasıl düşeceğini biliyoruz sonuçta, zor bir iş değil ülke deneyimleri var iktisat literatürü var. Bir ülkenin potansiyel büyüme oranını yükseltmek zor bir iş, orada çok çeşitli görüşler var ama enflasyonun nasıl düşürüleceğini de hemen hemen çoğu iktisatçı görüş birliğinde, farklı düşünenler olabilir elbette. Zor bir iş değil bu ama yapılınca düşüyor, yapılmazsa düşmüyor. Temel farklılıklar bunlar, şu anda kurun geldiği yer de o zamanki ocakla karşılaştırdığınız zaman hemen hemen aynı yerde.

‘MERKEZ BANKASI BAŞKANLARINI GÖREVDEN ALMAK ZORLAŞTIRILMALI’

Yapılabilecekler açık, para politikası enflasyona odaklanacak. Merkez Bankası’nın kanununu değiştireceksiniz, itibarını arttırmak için. Merkez Bankası yöneticilerinin görevden alınması tekrar zorlaştıracaksınız, 2001’deki kanuna döneceksiniz. Para politikası mecburen faiz arttıracaksınız, bayağı bir arttırmanız gerekiyor…Kapsamlı bir faiz artışı gerekir… Ondan sonra geriye kalan para politikasının ciddiyetin piyasalarda anlaşılması. Maliye politikasında yapılacak döviz cinsinden yurtdışından borçlanmayacaksınız…TÜİK’i bağımsız yapmak gerekebilir, itibarını arttırmak için. Bunlar hep risk birimini kısa vadede düşürecek işler, geriye kalan kısmı da ekonomi dışındaki alanlar. Hukuk sistemi için ihale yasası, rant vergisi, eğitim sistemi, TÜİK’in bağımsızlaştırılması, hukuk sisteminde yargıç bağımsızlığı vesaire. Bunlar odaklanmış yapısal reform olur, kalıcı olarak Türkiye’nin risk primini düşürmek için. Diğerleri de istikrara yönelik adımlar, kolay onlar daha kolay. Merkez Bankası bağımsızlığı ve TÜİK bağımsızlığı da itibar kazanmak için anında risk primini düşürmek için önemli işler olur. Geriye kalan sizin ne kadar ciddi olduğunuzu göstermeniz. Hemen bunları yaptınız diye bir anda her şey düzelmez. Ekonomik birimlerin ve finans piyasalarındaki aktörlerin ciddiyetinizi ve uygulamanızı görmeleri gerekir.

Takip Et Google Haberler
Takip Et Instagram
WP2Social Auto Publish Powered By : XYZScripts.com