CHP'li Erdoğan Toprak, depremzedelerin oy kullanabilmesi için "yurt dışı seçmen modeli"ni önerdi. Toprak, oy kullanan seçmenin parmağının boyanması uygulanmasına geri dönülmesi çağrısı da yaptı.
Maraş merkezli depremler sonrası 10 ilde ilan OHAL nedeniyle Türkiye’de seçimlerin ne zaman yapılacağı konusunda tartışmalar yaşanıyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın daha önce ilan ettiği 14 Mayıs’a seçimlerin yetişmeyeceği yönünde görüşler güçlenirken, eski TBMM Başkanı Bülent Arınç’ın “Anayasa ayet değil, seçim ertelensin” yönünde yaptığı çağrı tartışmaları alevlendirdi.
İlk günden beri seçimlerin savaş zamanı dışında TBMM kararı bile olmadan ertelenemeyeğini belirten CHP, YSK’nın böyle bir talepte bulunması durumunda “siyasi darbe” istemiş olacağına dikkat çekiyor.
CHP Genel Başkan Koordinatör Başdanışmanı Erdoğan Toprak, depremzedelerin oy kullanabilmesi için yeni modeller önerdi. Toprak, “Başka illere göç eden depremzedeler için bu seçimde yurt dışı seçmen modeli uygulanması olabilir” dedi. Toprak, oy kullanan seçmenin parmağının boyanması uygulanmasına geri dönülmesi gerektiğini de söyledi.
Toprak, şunları söyledi:
“Cumhurbaşkanı kararıyla TBMM feshedilerek 14 Mayıs’ta seçim ihtimali söz konusu olursa, fesih kararının en geç 14 Mart’ta alınması gerekiyor. Seçim normal vaktinde, 18 Haziran’da olursa YSK’nın seçim takvimini 17-18 Nisan’da başlatması gerekiyor. Önümüzdeki 1,5-2 ayda vefat sayılarının kesinleşmesi, ADNKS kayıtlarının netleştirilmesi ve YSK tarafından seçmen kütüklerine işlenmesi olanaklı hale gelecek, yeni nüfus ve seçmen sayısına göre illerin çıkartacağı milletvekili sayıları belirlenecektir.
Afet bölgesinden başka illere göç eden seçmenlerin, bulundukları illerde asıl ikamet ettikleri ilin seçmeni olarak oy kullanmalarına hukuki zemin sağlanmalı, teşvik edilmelidir. Böylece hem yıkıma uğrayan illerin TBMM’deki vekil sayısı olumsuz etkilenmeyecek hem de seçmenlerin dönüş ve yaşamlarını kendi illerinde sürdürme duyguları canlı tutulacaktır.
‘BAZI İLLERİN VEKİL SAYILARI OLAĞANÜSTÜ ARTACAK’
Aksi durumda halen yüzde 30’a varan göçün devamı dikkate alındığında, ikametlerin taşınması ve kütüklerin buna göre değiştirilmesi halinde, göç eden nüfusla seçmen sayısındaki artış bazı illerin vekil sayılarını olağanüstü artıracak, başta afet bölgesi illeri olmak üzere bazı illerin vekil sayısında sert düşüşler olacaktır. Bunun için de Seçimlerin Temel Hükümleri Hakkında Kanun’da değişiklik yapılması ve ‘bu değişikliğin bir yıl içinde yapılacak seçimlerde uygulanamayacağına’ ilişkin anayasanın 67’nci maddesine 2023 seçimi için bir defalık geçici istisna hükmü eklenmesi gereklidir.
Anayasada sadece 2023 seçimine dönük yapılacak geçici düzenleme, iktidar-muhalefet uzlaşısıyla TBMM’den 400’ün üzerinde oyla geçirildikten sonra, seçim yasası da buna göre değiştirilerek 14 Mayıs veya 18 Haziran seçiminde uygulanacak hale getirilir.
‘BİR AY ÖNCESİNDEN KENDİ İLLERİ İÇİN OY VERMEYE BAŞLAYABİLİRLER’
Başka illere göç eden depremzedeler için bu seçimde yurt dışı seçmen modeli uygulanması olabilir. Depremzede göçmen seçmenler, YSK’nın ilan edeceği seçmen kütükleriyle, seçim tarihinden iki hafta veya bir ay öncesinden itibaren bulundukları yerdeki il ve ilçe seçim kurulunun belirleyeceği merkezlerde kendi illeri için oy vermeye başlayabilir.
Bir başka seçenek, seçim yasasında yer alan, 2015-2018 seçimlerinde ağırlıkla Doğu-Güneydoğu Anadolu bölgesinde uygulanan düzenlemeyle YSK’nın, seçim ve sandık çevrelerini yeniden düzenleyip, deprem illerine yakın, güvenli çevre illerde depremzede seçmenlere oy kullanma olanağı sağlamasıdır. İllerinde kalmaya devam eden seçmenler içinse, çadır kent ve konteyner kentler parselasyonla mahalleye dönüştürülerek buralardaki seçmenler kayıt altına alınıp, kütükler oluşturulur ve oy kullanma olanağı sağlanabilir. Benzer model otel ve yurtlarda iskan edilen seçmenler için de uygulanabilir.
Buna olanak sağlayacak yasa değişikliği ve uygulamaya hukuki zemin yaratacak geçici anayasa düzenlemesiyle, YSK’nın yeni seçmen kütükleri-seçim ve sandık çevresi genelgesi yayınlamasına, seçimin zamanında yapılmasına dönük engeller ortadan kalkar.
Bu haberler de ilginizi çekebilir:
‘MİLYONLARCA DEPREMZEDE İKAMETİNİ TAŞIMAZSA OY KULLANAMAYACAK’
Deprem illerindeki seçmen kaybı, göç ve nüfus değişimi karşısında, ‘temsilde adaleti’ koruma, seçimlerin adil ve zamanında yapılmasını sağlama amaçlı çözüm önerilerimin dışında iktidarın tercihi YSK’nın seçimi 6 Nisan’da yürürlüğe girecek seçim yasası değişiklikleri ve seçmen kütükleriyle yapması yönünde olabilir. Ancak bu yönde alınacak bir karar, temsilde adalet açısından kabul edilemez sonuçlara yol açabilir.
Bu durumda afet bölgesindeki 11 ilin 96 olan vekil sayısı ciddi şekilde azalarak, diğer illere dağıtılacaktır. Milyonlarca depremzede seçmen ikametini taşımazsa oy kullanamayacaktır. Anayasa’nın 78. Maddesine ‘savaş hali dışında seçimin ertelenmesine olanak sağlayacak geçici madde ilavesi’ ile ilgili görüşler demokrasiyi ve en temel unsuru olan seçimi-sandığı askıya alma amaçlıdır.”
