Birleşmiş Milletler’in açıkladığı son rapora göre Batı ve Doğu Afrika'dan kaçan binlerce kişi Akdeniz rotasında ciddi şekilde istismar ediliyor veya öldürülüyor. Rapora giren anlatımlara göre göçmenlere şiddet uygulayanlar arasında devletin güvenlik görevlileri de var.
Akdeniz'deki mültecileri kurtarmak için çalışmalar yürüten sivil toplum kuruluşu Sea -Watch, 2018 yılında 2 bin 200'den fazla mültecinin boğularak hayatlarını kaybettiğini açıklamıştı. İstatistiklere göre Akdenizi aşarak Avrupaya ulaşmaya çalışan her 14 tekne ve bottan biri batıyor.
Son zamanlarda Akdeniz’i geçerken birçok göçmenin öldüğü sıklıkla bildiriliyor. Ancak, raporlara göre, sadece deniz rotası değil, denize ulaşan yollar da göçmenler açısından yüksek ölüm riski taşıyor. Birleşmiş Milletler (BM) Mülteci Örgütü UNHCR ve Danimarka Mülteci Konseyi’nin işbirliğinde çalışmalarını yürüten Karma Göç Merkezi (KGM) tarafından yayınlanan yeni bir rapora göre, Batı ve Doğu Afrika’dan kaçan binlerce insan Afrika’ya ulaşmaya çalışırken yollarda öldürüldü. Raporda, “Bu yolculukta yaşayıp yaşamamanız veya ölmeniz kimsenin umrunda değil” denilerek göçmenlerin çektiği acılar anlatıldı.
BM Mülteci Komiseri Filippo Grandi, “Bu güzergâhı kullanan mültecilerin ve göçmenlerin kötü muameleye maruz kalması büyük ölçüde görünmez kalmıştır” dedi ve şöyle devam etti: “Bu rapor, savaştan, şiddetten ve zulümden kaçan umutsuz insanlara karşı işlenen en vahşi cinayetleri ve yaygın şiddeti belgeliyor.”
Bu rotada pek çok göçmenin öldürüldüğü belirtilse de yine de evlerini zorla terketmek zorunda kalan göçmenler kayıtsız olduğundan ölümlerin kesin sayısı bilinmiyor. Bu nedenle raporlara yansıyan ölüm oranlarının, gerçekte daha yüksek olduğu tahmin ediliyor.
Raporda, 2018 ve 2019’da Akdeniz’e güzergâhında en az bin 750 kişinin öldüğü belirtiliyor. Bu rakam bir ayda en az 72 ölüme karşılık geliyor. Rapora göre, bu rota “mülteciler ve göçmenler için dünyanın en ölümcül yollarından biri.”
2020’de ise kayıtlara en az 70 ölüm geçti. Bu sayıya, Mayıs sonunda Libya’nın bir kasabası olan Mizdah’da insan tacirleri tarafından öldürülen en az 30 kişi de dahil.
2018 ve 2019’da bildirilen ölümlerin yaklaşık yüzde 28’i, göçmenler Sahra’yı geçmeye çalıştığında meydana geldi. Libya’nın güneyindeki Sabha, Kufra ve Al Katrun’un, Trablus’un güneydoğusundaki insan kaçakçılığı merkezi Bani Walid’in, Mali’nin başkenti Bamako’nun ve Nijer’deki Agadez şehirinin göçmenler için en tehlikeli bölgeler olduğu belirtildi.
Rapora göre bu kaçış yolundan geçip hayatta kalan erkekler, kadınlar ve çocuklar sıklıkla travma geçiriyor ve ciddi psikolojik sorunlar yaşıyor. Rapora göre Libya göçmenlerin işkence, zorla çalıştırma, dayak gibi kötü muamelelerin mağduru ve keyfi cinayetlerin tanığı olduğu uzun bir yolculuğun son durağı. Göçmenlerin bazısı bu yolculukta sıcak yağ, erimiş plastik veya ısıtılmış metal nesnelerle yakıldığını bildiriyor. Bazıları kendilerine elektrikle işkence yapıldığını anlatıyor.
Rapora göre, kadınların yanı sıra erkekler de özellikle kontrol noktalarında, sınır bölgelerinde ve çölü geçerken tecavüze ve cinsel istismara uğruyor. Raporda cinsiyete dayalı şiddetin yüksek olduğu belirtiliyor.
2018 veya 2019’da cinsel şiddet yaşadığı kayıtlara geçen göçmenlerin yaklaşık yüzde 31’i, tecavüz ve cinse istismara birden fazla yerde maruz kaldıklarını anlattı. Göçmenlerin anlatımına göre, cinsel istismarın başlıca failleri Kuzey ve Doğu Afrika’daki kaçakçılar. Kaçakçılar tarafından göçmenlere yönelen cinsel saldırılar toplam vakaların yüzde 60 ve 90’ını oluşturuyor. Batı Afrika’da ise güvenlik güçleri, asker ve polis memurları ana failler olarak tanımlanıyor. Bildirilen cinsel saldırı ve istismarların yaklaşık yüzde 25’inin faili devletin resmi güvenlik görevlileri.
Bunun yanı sıra birçok göçmen, insan tacirlerinin kendilerini seks işçiliğine veya diğer cinsel sömürü biçimlerine zorladığını söylüyor. Rapora göre, Ocak 2017 ve Aralık 2019 arasında, sadece Doğu Sudan’da 200’den fazlası kadın ve kız çocuğu olmak üzere 630’dan fazla göçmen cinsel şiddete maruz kaldı.
Geçen yıl, Uluslararası Göç Örgütü’ne (IOM) göre, 100 binden fazla mülteci Akdeniz üzerinden Avrupa’ya ulaşmaya çalıştı. 2020’de ise bu rakam, şimdiye kadar 6 bin 200’ü aştı. BM, bu yıl sonunda nihai sayının, bir önceki yıldan çok daha fazla olacağını tahmin ediyor.
Rapora göre 2019 yılında 9 bin 35 göçmen Libya’ya geri gönderildi. Geri gönderilen göçmenlerin, genellikle keyfi istismara maruz kaldıkları gözaltı merkezlerinde tutuldukları kayıtlara geçti. Bu merkezlerin çoğunun kaçakçıların elinde olan kayıt dışı yerler olduğu ve göçmenlerin burada şiddete maruz kaldığı biliniyor.
Karma Göç Merkezi Başkanı Bram Frouws, “Bu veriler bir kez daha Libya’nın insanların geri dönmesi için güvenli bir yer olmadığını gösteriyor” dedi. (KRONOS DÜNYA)
