‘Raşit’ dedim ‘Lineker’i gördün mü? ‘Valla az önce buralardaydı’

1980’ler, Türkiye’nin İngiltere’ye bir kez 5-0, iki kez de 8-0 yenildiği yıllardı. O maçlarda Türkiye’ye en çok gol (6) atan iki İngiliz futbolcudan biri ise Gary Lineker’di (Diğeri Bryan Robson). Eski milli futbolcu Abdülkerim Durmaz, o maçlarla ilgili bir anısını gülerek şöyle anlatıyordu TV kanallarında: “İngiltere ile Wembley’de karşılaşıyoruz. Hocamız Lineker’i tutma görevini bana vermiş. İngilizler kornerlerde ön direk-arka direk koşuları yapıyor. Tabii biz böyle bir şeye alışkın değiliz. O sırada ben Lineker’i kaybettim. Raşit Çetiner’i gördüm kale önündeki kalabalığın arasında. ‘Raşit’ dedim, ‘Lineker’i gördün mü?’ Raşit de ‘Valla az önce buralardaydı!’ dedi. 5-0 biten o maçta gollerin üçünü Lineker attı.”

Gary Lineker (sağda), Bryan Robson ile birlikte Türkiye’ye en çok gol atan iki İngiliz futbolcudan biriydi.

48 GOLDEN 6’SINI TÜRKİYE’YE ATMIŞTI

Kariyerini hiç sarı kart cezası bile almadan noktalayan Gary Lineker, tam adıyla Gary Winston Lineker, Leicester City’de başlayan kulüp kariyerini Everton, Barcelona ve Tottenham’da devam ettirip Japon ekibi Nagoya Grampus’ta noktaldı. 461 maçlık kulüp kariyerinde 238, 80 maçlık milli takım kariyerinde ise 48 gol kaydetti. Milli formayla attığı 48 golden 6’sını Türk Milli Takımı’nın kalesine yolladı. Futbolu bıraktıktan sonra hep ekranlarda olan Lineker, 1990’lı yıllardan itibaren BBC’de yayınlanan ‘Match of the Day’ programının daimi yorumcusuydu.

GÖÇMEN TASARISINI ELEŞTİRİNCE KOVULDU

Gary Lineker, son bir haftadır futbol dışında bir konuyla gündemde. Eski ünlü golcü, Twitter hesabından yaptığı paylaşımlarla İngiltere gündemini adeta sarsıyor. Başbakan Rishi Sunak ve hükümetinin ülkeye gelen sığınmacıları ‘geri gönderme’ politikasını eleştiren Lineker, bir anda politikacıların hedefi haline geldi. Tartışmaların ardından ise yaklaşık çeyrek asırdır sürdürdüğü İngiltere’nin kamu kanalı BBC’deki yorumculuk görevinden uzaklaştırıldı.

Eski futbolcu ve spor yorumcusu Gary Lineker (sağda), Rio Ferdinand (solda) ve Alan Shearer (ortada).

PROGRAM YORUMCUSUZ YAPILACAK

Önceki gün konuyla ilgili açıklama yapan BBC, sosyal medya kullanımıyla ilgili bir anlaşmaya varılıncaya kadar Lineker’in Match of the Day (Günün Maçı) programının sunuculuğunu yapmayacağını duyurdu. Lineker’in ‘sosyal medya mesajları’ ile BBC ilkelerini ihlal ettiği belirtilen açıklamada, kanal çalışanlarının ‘siyasi partilerle ilgili veya tartışmalı siyasi konularda taraf olmaması gerektiği’ vurgulandı. Programda Lineker’e eşlik eden Alan Shearer ve diğer 4 kişi de ona destek verince, söz konusu yayının yorumcu olmadan yapılacağı belirtildi. Peki, olaylar nasıl bu noktaya geldi, bir futbol yorumcusunun göçmen politikasıyla ne ilgisi olabilirdi?

GÖÇMENLER RUANDA’YA GÖNDERİLECEK

Aslında her şey, kariyer sahibi birinin, koltuğunun ve kazanacağı paraların hesabını yapmadan karakterine uygun olarak insan hakları için sesini yükseltmesinden kaynaklanıyor. Rishi Sunak başkanlığındaki Muhafazakar Parti hükümeti, geçtiğiniz salı günü yeni bir mülteci yasa tasarısını Parlamento’ya getirdi. Tasarıyı hararetle savunan İçişleri Bakanı Suella Braverman, Manş Denizi’nden kaçak botlarla adaya gelen göçmenleri, sığınma başvurularını bile almadan Ruanda’ya veya bir başka ‘üçüncü ülkeye’ göndereceklerini açıkladı.

“KULLANILAN DİL, 30’LARIN ALMANYA’SINDAN FARKLI DEĞİL”

Başta Birleşmiş Milletler olmak üzere Avrupa Birliği, insan hakları örgütleri ve muhalefet partileri, tasarıyı şiddetli bir şekilde eleştirdi. Gary Lineker de tasarıyı eleştirenler arasındaydı. Twitter hesabından Bakan Braverman’ın açıklamalarını paylaşan ünlü futbol adamı, “Aman tanrım, bu korkunç ötesi!” ifadesini yazdı. Lineker’in bu mesajı, çok sayıda takipçisi tarafından desteklenirken bazılarınca da eleştirildi.

Kendisine ‘ileri gittiğini’ söyleyen bir kullanıcıya cevap veren Lineker, “Biz diğer önde gelen Avrupa ülkelerinden çok daha az mülteci alıyoruz.” dedi ve arkasından şunu yazdı: “Bu, en korumasız insanları hedefleyen ölçüsüzce acımasız bir politikadan başla bir şey değil ve kullanılan dil Almanya’da 30’larda kullanılandan pek farklı değil. Bu durumda ben mi ileri gitmiş oluyorum?”

Gary Lineker’in Adolf Hitler önderliğindeki Nazilerin iktidarda olduğu ‘1930’lar Almanyası’na atıf yapması, tartışmayı daha da alevlendirdi. BBC’nin konu hakkındaki sorusunu cevaplayan Bakan Braverman, hazırladıkları tasarının ‘hukuki, ölçülü ve insani’ olduğunu ileri sürdü. Buna rağmen 1930’lar Almanyası’na benzetilmesinin kendisini hayal kırıklığına uğrattığını belirtti. Çok sayıda Muhafazakar Partili milletvekili ile sağ görüşlü medya kuruluşları da Lineker’i hedef alan açıklama ve yayınlar yaptı. Bir kısmı, BBC’ye ‘bu şartlarda Lineker ile çalışmaya devam etmemesi’ çağrısında bulundu. Baskılar üzerine BBC yönetiminin yorumcu ile konuşacağı ve bir çözüm bulmaya çalışacağı ifade edildi.

LİNEKER GERİ ADIM ATMADI, FUTBOL CAMİASI DESTEK VERDİ

Ancak Lineker, bu tartışmalar sürerken yazdığı bir mesajında geri adım atmayacağının işaretini verdi: “İfade özgürlüğü savunuculuğunu kimseye bırakmayanların bu sabah kendilerinden farklı düşünenlerin susmasını talep ettiğini görmek güzel oldu.”

Kamuoyundaki beklenti, Lineker BBC’nin bordrolu, daimi bir çalışanı olmadığı için etik kuralların kendisi için daha esnek tutulabileceği ve yönetimin en fazla bir ‘uyarı cezası’ verebileceği yönündeydi. Buna karşın kanalın siyasi baskının etkisinde kalarak Lineker’den geri adım atarak özür dilemesini istediği anlaşılıyordu. Kanal yönetimi Lineker’i sosyal medya kullanımı konusunda anlaşmaya zorlarken, o, yaptıkları kapsamlı görüşmeler sonrası kendisinden ‘sunuculuktan çekilmesi’ istendiğini açıkladı.

İngiltere Milli Takımı, 1990… Gary Lineker (ayakta, sağdan birinci)

TÜM EKİP, LİNEKER’E DESTEK İÇİN PROGRAMDAN ÇEKİLDİ

BBC’nin yanında duramadığı Lineker’e, program arkadaşları ve futbol camiası sahip çıktı. Aynı programda düzenli yorum yapan Ian Wright, Alan Shearer, Micah Richards ve Jermaine Jenas, mevcut şartlarda programa katılmayacaklarını ilan etti. İngiltere’nin efsane golcülerinden Alan Shearer, Twitter hesabından “BBC’ye yarın gece Macth of the Day’de görünmeyeceğimi bildirdim.” paylaşımını yaptı. Benzer tepki programa katılan diğer isimlerden de geldi. Ekibinin tamamının yayına çıkmayacağı belli olunca BBC bir anlaşma sağlanıncaya kadar yayını yorumcusuz sürdürmeye karar verdi.

Çeşitli kulüplerden bazı oyuncuların Profesyonel Futbolcular Birliği (PFA) ile temasa geçerek Lineker ve yorumcu arkadaşlarıyla dayanışma içinde olduklarını göstermek için maç sonrası röportajları boykot etmek isteyebilecekleri belirtiliyor. PFA’nın bu eylemi tercih eden tüm oyuncuları desteklemesi bekleniyor. Muhalefetteki İşçi Partisi de BBC’ye kararını tekrar gözden geçirmesi çağrısında bulunarak “Gary Lineker’ın yayından alınması, siyasi baskı karşısında ifade özgürlüğüne yönelik bir saldırıdır.” değerlendirmesini yaptı.

MÜLTECİLERİ DAHA ÖNCE DE SAVUNDU, EVİNDE MİSAFİR ETTİ

Gary Lineker, 1999’dan bu yana BBC’de futbol programı sunuyor ve ekibiyle birlikte Premier Lig’in öne çıkan oyuncu ve pozisyonlarını yorumluyor. Bu işte de sahalardaki gibi başarılı bulunan Lineker’in aldığı para hayli ‘tatmin edici’. Örneğin 2020-21 döneminde yaklaşık 1,35 milyon sterlin kazanarak BBC’nin en çok kazanan çalışanı olmuştu.

Linerek, geçmişten beri siyasi konularda düşüncelerini söylemekten çekinmiyor. Özellikle göçmenlerin haklarını sık sık gündeme getiriyor. Hatta onlara destek vermek için bazı göçmenleri kendi evine yerleştiren Gary Lineker, Avrupa Birliği’nden ayrılma sürecinde (Brexit) Muhafazakar Parti hükümetlerini de eleştirmekten geri durmamıştı. Ekim 2022’de BBC’nin şikayetleri inceleyen birimi, Lineker’in, Muhafazakar Parti’ye “Ruslardan aldığınız bağışları iade edecek misiniz?” diye sorduğu tivit mesajında da ‘tarafsızlık kurallarını ihlal ettiği’ sonucuna varmıştı.

Lineker, 2018 yılında BBC Kriket Muhabiri Jonathan Agnew’in tepkisine maruz kaldı. Kendisine “Siyasi görüşlerini kendine sakla!” demesi üzerine Lineker, “Twitter’daki hesabımda benim yüzümün resmi var. İstediğim gibi tweet atmayı sürdüreceğim. İnsanlar benimle hemfikir olmuyorlarsa, bu onların bileceği bir şey.” karşılığını verdi.

Gary Lineker ve eşi Danielle Lineker.

LİNEKER, ALMANYA BENZETMESİNİ SEVİYOR!

Bugünlerde siyasi yorumlarıyla medyanın manşetlerine oturan Gary Lineker, 1980’ler boyunca oynadığı futbolla adını dünyaya ezberletmişti. O yıllarda İngiliz futbolunun en önemli forvetiydi. Yorumcular onu ‘yetenek, zekâ ve cazibenin eşsiz bir karışımı’ diye tanımlıyordu. Yanı sıra ‘fair play’ kurallarını hiç ihlal etmediği için ‘en centilmen futbolcular’ arasında gösterildi. Çok az futbolcunun başardığı bir rekora imza attı ve tek kart cezası bile almadan sahalara veda etti.

İlk millî formasını 1984’te İskoçya’ya karşı giydi. İngiltere Millî Takımı ile katıldığı iki Dünya Kupası’nda toplam 10 gol attı. 1986’daki Dünya Kupası’nda 6 golle ‘gol kralı’ oldu. Bu başarıyı elde eden ilk İngiliz futbolcu oydu. O yıl İngiltere’de ‘yılın futbolcusu’ seçildi.

Ünlü golcü, 1990’daki Dünya Kupası’nda 4 gol atarak İngiltere’nin yarı-finale kadar yükselmesinde rol oynadı. 1991’de ise FIFA tarafından yapılan ‘yılın futbolcusu’ seçiminde 3. oldu. 1986 Dünya Kupası elemelerinde Türkiye’nin Wembley’de 5-0 mağlup olduğu maçta gollerin üçünü Lineker attı. 1988 Avrupa Şampiyonası elemelerinde Türkiye’nin Wembley’de bu kez 8-0 yenildiği maçta da gollerin üçü ondan geldi. Türkiye, Konya’daki maçta İzlanda’yı Selçuk İnan’ın o unutulmaz frikik golüyle 1-0 yenerek 2016 Avrupa Şampiyonası’na katılma başarısı gösterdiğinde, Lineker Twitter hesabından 8-0’lık tarihi maça gönderme yaparak “Hey gidi günler!” paylaşımını yapmıştı.

Günümüzde futbolla ilgili değerlendirme yapılırken sözün sonunda dile getirilen ve adeta kavramsallaşmış bir yargı vardır. Almanlara atfen söylenen o sözün sahibi de Lineker’den başkası değildir: “Futbol basit bir oyundur; 22 kişinin 90 dakika topu kovaladığı, sonunda her zaman Almanların kazandığı bir oyundur.”

Lineker’i gördünüz mü? Nasıl bir futbolcu, nasıl bir futbol adamı ve nasıl bir karaktermiş!