Ortadoğu'da nüfuz savaşı giderek tırmanırken Ankara’nın Katar haricindeki bölge ülkeleriyle ilişkileri kötü seyrediyor; bu durum ticari ilişkilere de yansıyor.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan 2017 yılındaki Ortadoğu turunda Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selmanı kabul etmişti.
Türkiye’nin Suudi Arabistan başta olmak üzere Ortadoğu ülkeleriyle ilişkileri oldukça sorunlu. Son olarak Suudi Arabistan’ın Türk mallarını boykot etmeye başladığı haberleri geliyor. Peki, Türkiye-Suudi Arabistan ticari ilişkileri ne durumda? İki ülke arasındaki ticaret hacmi nedir? Riyad’ın boykotunun Türk ekonomisine etkisi ne olur?
Ortadoğu’da nüfuz savaşı giderek tırmanırken Ankara’nın Katar haricindeki bölge ülkeleriyle ilişkileri kötü seyrediyor. Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri Ankara’yı doğrudan hedef alıyor.
Türk mallarının ülke sınırlarına sokulmaması konusunda ithalatçılarına uzun bir süredir baskı yapan Suud yönetimi 1 Ekim tarihinden itibaren de Türkiye menşei ürünlere “resmi olmayan” ambargo uyguluyor.Ankara ve Riyad arasında karşılıklı restleşmeler devam ederken, Türkiye Ticaret Bakanlığı, polietilen ile ilgili olarak Suudi Arabistan aleyhine damping soruşturması başlatarak karşı hamlesini yapmış oldu. İki ülke arasındaki ekonomik ilişkiler ise iyi durumda değil. 2019 yılında Türkiye ve Suudi Arabistan arasındaki ticaret hacmi 5.2 milyar Dolar olarak gerçekleşti.
TÜRKİYE’NİN DIŞ TİCARET HACMİNİN YÜZDE 1,4’Ü SUUDİ ARABİSTAN İLE
Türkiye’nin 2017 yılında Katar’a karşı yapılan boykotların ardından Doha yönetiminin yanında yer almasıyla birlikte Ankara-Riyad ilişkilerinde ciddi gerilime yol açmıştı. Gazeteci Cemal Kaşıkçı’nın İstanbul’da Suudi konsolosluğunda Suudi yetkililer tarafından öldürülmesi de ilişkileri iyice gerdi. Son zamanlarda Suud yetkililerinin Türk mallarına yaptığı boykot kararıyla birlikte de ekonomik olarak ilişkiler iyice yıprandı. Öte yandan Katar hariç bölge ülkeleri de Suudi Arabistan ile aynı çizgide hareket ediyor.
Karşılıklı restleşmelerin devam ettiği Ankara-Riyad arasındaki ticaretin boyutları ise Türkiye’nin dış ticaret hacminin sadece yüzde 1,4’üne tekabül ediyor. Türkiye İstatistik Kurumu’nun TÜİK’in 2019 yılı verilerine göre Türkiye’nin dış ticaret hacmi 374,2 milyar Dolar olurken bu tutarın sadece 5,2 milyar Dolarlık kısmı Suudi Arabistan ile gerçekleşti. 2020 yılı henüz tamamlanmamış iken, iki ülke arasındaki ticaret hacmi ise şimdilik 3 milyar Dolar seviyesinde seyrediyor.
İki ülke arasında gerçekleşen ticaretin başlıca ürünlerini ise petrol, halı ve işlenmiş petrol ürünleri oluşturuyor. Türkiye’nin Suudi Arabistan’dan ithal ettiği ürünlerin başında petrol ve kimyasal ürünler gelirken, Suudi Arabistan’a başlıca ihracat kalemleri arasında da işlenmiş petrol ürünleri, inşaat demiri ve mobilya oluşturuyor.
En son 2013 yılına ait verilerin yer aldığı TÜİK’e göre, Türkiye, Suudi Arabistan’a en fazla ihracatı ise 2015 yılında 3.58 milyar Dolar tutarında yaptı. Riyad yönetiminin Türkiye’ye karşı olan bu politikasının diğer bölge ülkelerini etkileyip etkilemeyeceği ise önümüzdeki günlerde ortaya çıkacak.
TÜRKİYE İŞSİZLİKTE SUUDİ ARABİSTAN’I GEÇTİ
İki ülkenin ekonomik durumlarına bakıldığı zaman, göze ilk çarpan veri işsizlik oranları oldu. Türkiye’de işsizlik oranı Eylül ayı verilerine göre yüzde 13,4 olarak gerçekleşti. Koronavirüs pandemisi nedeniyle birçok kişinin işsiz kaldığı bu dönemde Suudi Arabistan’daki işsizlik oranları ise Temmuz ayında yüzde 9’a yükseldi. 2020’nin başında yüzde 5,7 olan işsizlik oranı 3.3 puanlık artış yaşadı.
SUUDİ ARABİSTAN’DA KİŞİ BAŞINA DÜŞEN MİLLİ GELİR TÜRKİYE’NİN 3 KATI
Türkiye’nin 2017 yılında Katar’a karşı yapılan boykotların ardından Doha yönetiminin yanında yer almasıyla birlikte Ankara-Riyad ilişkilerinde ciddi gerilime yol açmıştı. Son zamanlarda Suud yetkililerinin Türk mallarına yaptığı boykot kararıyla birlikte de ekonomik olarak ilişkiler iyice yıprandı. İki ülke arasındaki kişi başına düşen milli gelire bakıldığında 2020 yılında Suudi Arabistan’da kişi başına düşen milli gelir 23 bin 265 Amerikan Doları olarak açıklandı. Bu tutar Türkiye’deki kişi başına düşen yıllık milli gelirin 3 katından daha fazla. Uluslararası Para Fonu’nun (IMF) verilerine göre Türkiye’de 2020 yılındaki kişi başına düşen milli gelir 7 bin 715 Dolar olarak göze çarptı.
SUUDİ ARABİSTAN’DA ENFLASYON EKSİ SEVİYEDE
Suudi Arabistan’da Türk mallarına karşı boykot yaygınlaştırılıyor. Süpermarketlerin camlarında “Bir vatan borcu olarak, Türk malı ürünler satmıyoruz” ilanları, süpermarketlerde görülmeye başlanırken, Suudi hükümeti, şirketleri ve ülkedeki esnafı boykota açıktan katılmaya zorluyor. Uzun yıllardır enflasyonun eksi seviyelerde olduğu Suudi Arabistan’da koronavirüs pandemisinin ardından oran -0,2’ye kadar yükseldi. Yıllardır ekonomik anlamda ciddi sorunlar yaşayan Türkiye’de ise yıllık enflasyon oranı 2020 yılında yüzde 11,75 olarak gerçekleşti.
